In dit artikel gaan we het hebben over de levensstijl van de Fransenin 1940, een periode die gekenmerkt wordt door de Tweede Wereldoorlog en de Duitse bezetting.
Je ontdekt de leefomstandigheden van de Fransen, de impact van de oorlog op vrouwen en kinderen, en de verschillende facetten van het leven onder bezetting.
We bekijken ook de departementale archieven, die een beter inzicht geven in deze complexe periode in de geschiedenis van Frankrijk.
Het dagelijks leven onder de bezetting
Het leven in Frankrijk in 1940 werd ingrijpend getekend door de Tweede Wereldoorlog en de Duitse bezetting. De nederlaag van Frankrijk en de ondertekening van de wapenstilstand in juni 1940 leidden tot de verdeling van het land in twee zones: de zone bezet door nazi-Duitsland, inclusief Parijs en Nord-Pas-de-Calais, en de zone libre, geregeerd door het Vichy-regime onder leiding van maarschalk Pétain.
De gevolgen voor Franse gezinnen
De Franse gezinnen werden hard getroffen door de oorlog en de bezetting. Veel mannen waren krijgsgevangen in Duitsland en lieten hun vrouwen en kinderen alleen achter om de verantwoordelijkheden van het huishouden op zich te nemen.
Vrouwen moesten dus werken om voor hun gezin te zorgen, terwijl ze voor hun kinderen moesten zorgen. Deze plotselinge veranderingen hadden ook een grote impactop de manier waarop vrouwen zich kleedden.
De zwarte markt was ook wijdverspreid, want veel basisbenodigdheden, zoals aardappelen, werden gerantsoeneerd.
Onderwijs en jeugd onder bezetting
Het onderwijs aan kinderen onder bezetting werd ook beïnvloed door de oorlog. De leerplannen werden aangepast door het Vichy-regime, dat nationalistische en traditionalistische waarden wilde bijbrengen aan de Franse jeugd.
Lichamelijke opvoeding werd extra benadrukt om sterke en gezonde burgers op te leiden, klaar om deel te nemen aan de oorlogsinspanningen.
Jongeren werden ook aangemoedigd om lid te worden van jeugdorganisaties die verbonden waren aan het regime, zoals de Chantiers de la Jeunesse of het Légion des Volontaires Français.
De Jodenvervolging in Frankrijk
Het antisemitische beleid van het Vichy-regime en nazi-Duitsland leidde tot de vervolging van Joden in Frankrijk. De Wetten van Vichy legden Joden beperkingen en discriminatie op, zoals een verbod op het uitoefenen van bepaalde beroepen of het bezoeken van bepaalde openbare gelegenheden.
Roundups en deportaties
De Franse autoriteiten werkten ook samen met nazi-Duitsland om roundups te organiseren en duizenden Joden te arresteren, die vervolgens werden gedeporteerd naar vernietigingskampen.
De razzia Vel d’Hiv in juli 1942 is een van de meest tragische voorbeelden van deze samenwerking, waarbij bijna 13.000 Joden, waaronder veel kinderen, werden gearresteerd in Parijs en haar buitenwijken.
Solidariteit en verzetsdaden
Na de vervolging toonden veel Fransen zich solidair met de Joden en namen deel aan verzetsdaden. Sommigen verborgen Joden in hun huizen, terwijl anderen hielpen met het organiseren van vluchtroutes om hen in staat te stellen het land te ontvluchten. Verzetsbewegingen, zoals het reddingsnetwerk OSE (Œuvre de secours aux enfants), werden ook opgericht om Joodse kinderen te beschermen.
Cultureel en artistiek leven onder de bezetting
Het culturele en artistieke leven in Frankrijk in 1940 was onderhevig aan censuur door het Vichy-regime en nazi-Duitsland. Werken die als “ontaard” werden beschouwd, werden verboden en kunstenaars en intellectuelen moesten zich onderwerpen aan een strenge controle op hun producties.
Cinema en theater
Cinema en theater werden bijzonder nauwlettend in de gaten gehouden door de autoriteiten, die probeerden werken te promoten die in overeenstemming waren met de ideologie van het regime. Sommige kunstenaars slaagden er echter in om de censuur te omzeilen en hun verzet tegen de bezetting te uiten via subtiele en metaforische werken.
Literatuur en pers
Literatuur en pers waren ook onderhevig aan censuur. Veel schrijvers en journalisten moesten in ballingschap of ondergronds, terwijl anderen met het regime collaboreerden. Clandestiene kranten, zoals Le Franc-Tireur of Combat, werden opgericht door verzetsstrijders om informatie en ideeën te verspreiden die tegen de bezetting ingingen.
Mode
De mode werd sterk beïnvloed door deze veranderingen in levensstijl. Mannen hebben de manier waarop ze zich kleden volledig veranderd en vrouwen ook.
Departementale archieven voor een beter begrip van dit tijdperk
De departementale archieven zijn bronnen van onschatbare waarde voor een beter begrip van het leven in Frankrijk in 1940.
Ze bewaren administratieve documenten, ooggetuigenverslagen, foto’s en correspondentie waarmee we de geschiedenis van de Fransen in deze moeilijke periode kunnen reconstrueren.
Historici, zoals Éric Alary, hebben deze archieven gebruikt om gedetailleerde werken te schrijven over het dagelijks leven onder de bezetting.
Tot slot helpt het begrijpen van het leven in 1940 in Frankrijk ons om de kwesties die tijdens deze periode speelden beter te begrijpen en om hulde te brengen aan degenen die leden en zich verzetten tegen de onderdrukking. De departementale archieven zijn een essentieel hulpmiddel om onze kennis van deze roerige periode in de Franse geschiedenis te verdiepen.